Tijdens
de Tweede Wereldoorlog werd Vlissingen zwaar gebombardeerd door de
geallieerden. De havens kregen het zwaar te verduren. Dat was na de bevrijding
duidelijk zichtbaar, zwaar beschadigde kaden en een voor de scheepvaart
onbruikbare buitenhaven. Dat laatste omdat in de toegang wrakken lagen. De
wederopbouw ging langzaam zoals menigeen verzuchtte. Toch kwam het
scheepvaartverkeer weer op gang. Het eerste passagiersschip dat na de oorlog de
haven van Vlissingen aandeed was het Noorse s.s. Nova dat op 2 juli 1946 zonder
problemen met laag water binnenliep. De 31 passagiers stapten op autobussen
richting Rotterdam en ’s middags begon het lossen van de vracht bestaande uit
600 kisten gevuld met levende kreeften. De kreeften werden direct met
vrachtwagens naar Yerseke en België vervoerd.
Men koestert dan nog steeds de
hoop dat de Stoomvaart Maatschappij Zeeland haar lijndienst op Engeland weer
vanuit Vlissingen opstart. Dit is ijdele hoop, vanaf 1946 wordt Hoek van
Holland de thuishaven voor de SMZ schepen. Was dan alles kommer en kwel. Neen
moet het antwoord luiden. Er werden nieuwe initiatieven ontplooid.
Collectie
Dert 424.12232
Een
foto in de Beeldbank van het Gemeentearchief Vlissingen toont zo’n initiatief.
De omschrijving en datering waren vaag, fruit uit Italië per trein aangevoerd
en naar Engeland vervoerd tussen 1945 en 1955. Enig speurwerk leverde echter
meer informatie op.
In
het jaarverslag van het Havenbedrijf over 1947 sprak men van belangrijke
vorderingen, maar het jaar zelf was zeer teleurstellend geweest. Door het
lichten van de wrakken van een Hansaschip (K.M.S. bouwnummer 252) en het
motorschip Prins Hendrik beschikte men nu over een doorvaarbare monding van 150
à 160 meter bij een diepte van 9 meter, ruim 100 meter breder dan het jaar
daarvoor. De Nederlandse Spoorwegen had de rails langs de Buitenhaven inmiddels
hersteld.
Tussen
eind juni en begin september 1947 was vanuit Vlissingen een lijndienst geopend
op Engeland, beurtelings onderhouden door de coasters Jacoba, Deni en Hilda die
samen 48 reizen maakten geladen met
fruit uit Italië en Nederland.
Dinsdagmiddag
25 juni vertrok de Jacob als eerste van de drie coasters naar Ipswich. Zes
dagen per week vaart vanuit Vlissingen een schip met dezelfde bestemming af,
alleen op zaterdag werd niet in Vlissingen geladen. Dit kwam doordat in Engelse
havens niet op de zondag werd gelost. Vanuit Ipswich werd het fruit verder
vervoerd naar Londen. De Jacoba had maar liefst 10 wagons oftewel 56 ton fruit
aan boord, aangevoerd met de trein vanuit Italië via Zwitserland, Frankrijk en
België. Het was de bedoeling dat elke dag 20 treinwagons geladen met tomaten,
pruimen en perziken in Vlissingen aankwamen. In juli was de verhouding 2/3
Italiaans en 1/3 Westlands fruit. Opdrachtgevers waren de groenten-exporteurs
Siegers en Van ’t Hof afkomstig uit Rotterdam. De naar Ipswich vervoerde hoeveelheid
fruit werd steeds groter zelfs tot boven de 100 ton! Twee kranen losten daar
het in mandjes en kistjes verpakt fruit op vrachtwagens die met grote spoed
naar voornamelijk Londen maar ook Birmingham en Manchester reden.
De
scheepvaartlijn zou slechts enkele maanden actief blijven maar er werd al naar
mogelijkheden omgezien of er ook in de wintermaanden behoefte aan was. Men
schatte in dat aan het fruittransport eind oktober een einde kwam en hoopte tot
eind februari het gat op te kunnen vullen met Nederlandse tuinbouwproducten. Het
aantal wekelijkse afvaarten zou dan worden beperkt tot drie in plaats van zes.
In
ieder geval was de lijndienst goed voor de lokale werkgelegenheid in Vlissingen.
Zo’n 45 laad- en losarbeiders maakten 8-urige werkdagen wat ook goed was voor de
haven in het algemeen en er kwam weer wat geld in het laatje. De
bemanningsleden van de coasters kwamen over het algemeen niet uit Zeeland. Op één
na waren aan boord van de 320 ton grote Hilda alleen Groningers. Haar
thuishaven was dan ook Delfzijl. Het schip had zelf ook een roemrijke
voorgeschiedenis. Zo was zij betrokken bij de evacuatie van het Engelse
expeditieleger vanuit Duinkerken in mei-juni 1940.
Op
12 september vertrok de Jacoba naar Ipswich. Vermoedelijk is dit de laatste reis
met fruit naar Ipswich geweest. De Britse regering besloot namelijk met ingang
van dezelfde dag de import van groenten en fruit te verbieden. Van het idee om
tuinbouwproducten te vervoeren werd niet meer gerept. Het waarom is (nog) niet bekend.
Bronnen
Krantenbank
Zeeland
Provinciale
Zeeuwsche Courant d.d. 3 juli 1946, 25 juni 1947, 22 juli 1947
Zeeuws
Dagblad 4 juli 1946, 12 en 15 september 1947
Archief
Kabinet van de Burgemeester (T107) inv.nrs. 49 en 68
Archief
N.V. Haven Vlissingen (T341) inv.nr. 1
H.
Arnoldus. Vijftig jaar N.V. Haven van Vlissingen 1934-1984
